Piyasalarda ‘arzımevut’ korkusu

Hamas’ın 7 Ekim tarihinde İsrail’e yönelik başlattığı Aksa Tufanı operasyonuyla bölgede gerginlik had safhaya ulaştı. Filistin’de sivilleri katleden İsrail ordusu Gazze‘ye kara harekatına hazırlanırken, ABD’nin ardından İngiltere’nin de bölgeye savaş gemisi göndereceğini açıklaması, Şam Havalimanı’nın İsrail tarafından vurulması, Hizbullah’ın çatışmalara dahil olması Suriye ve İran’ı da içerisine alan bölgesel bir savaşı tetikleyebileceği endişelerini artırıyor. İsrail’in “arzımevut” yani vadedilmiş topraklar için İran’a yönelik çılgınca bir davranış içerisine girebileceği korkusu ise piyasaları altüst etti.

Dünyanın en büyük yatırım bankalarından biri olan JPMorgan‘ın CEO’su Jamie Dimon, İsrail-Filistin savaşının dünyayı son dönemin en tehlikeli zamanlarına sokmuş olabileceğini söyledi. Jeopolitik gelişmelerin kendisini endişelendirdiğini, ayrıca FED’in faizleri çok daha uzun süre yukarıda tutabileceğini ifade eden Dimon “Şu anda, son yılların hatta on yılların en tehlikeli döneminden geçiyor olabiliriz. Ayrıca FED’in faizleri beklenenden daha uzun süre yukarıda tutabilme riski var. Israrlı şekilde güçlü kalan iş piyasası ve yüksek devlet borcu faizlerin yukarıda kalmasını sağlayabilecek riskler arasında bulunuyor” dedi.

KRİZ KAHİNİ ROUBINI UYARDI

‘Kriz kahini’ olarak bilinen Nouriel Roubini de İsrail ile Filistin arasındaki çatışmalara dikkat çekerek yatırımcıları uyardı. Roubini, çatışmaların daha büyük bir alana yayılma riskinin henüz fiyatlanmadığını vurguladı.

Hala daha geniş çaplı bir çatışma riski olduğunu ifade eden Roubini “İsrail’in Gazze’yi işgal ettiği, olayların çirkinleşeceği ancak çatışmanın kontrol altında tutulduğu bir temel senaryoyu fiyatlıyor. İran ve Lübnan işin içine girebilir ve Körfez petrol arzı sekteye uğrayabilir. O zaman ekonomik etki çok büyük olur” diye konuştu. Roubini petrol fiyatlarında hızlı bir artışın stagflasyonist şoka sebep olacağını, bunun da Merkez Bankaları için bir açmaza yol açacağını belirtti.

PETROL VE ALTIN FIRLADI

İsrail-Filistin savaşının enerji fiyatlarında da kendini gösteriyor. Uluslararası piyasalarda akaryakıt ürün fiyatlarında sert yükselişler gözleniyor. Brent petrol fiyatı yüzde 5 artışla 90 doların üzerine çıktı. İsrail ile normalleşmeyi rafa kaldıran Suudi Arabistan’ın da denkleme dahil olması, enerji tarafında durumu içenden çıkılmaz bir hale getirebilir.

MOTORİNE ZAM YOLDA

Öte yandan akaryakıttaki artış motorine zam olarak yansıyacak. Motorin fiyatının salı gününden itibaren 2,20 lira zam ile yeniden 40 liranın üzerine çıkması bekleniyor. Diğer yandan altın fiyatları da hızla tırmanıyor. Ons altın fiyatı uzun süre sonra ilk defa 1900 doları aşarak 1932 dolara yükseldi. Altının gram fiyatı da bütün zamanların en yüksek seviyesini gördü. Altının gram fiyatı ise 1.725 lirayı görerek rekor kırdı.

GAZ FİYATI BİR HAFTADA YÜZDE 44 ARTTI

Doğalgaz fiyatları da gaza bastı. Hollanda merkezli TTF’de, kasım vadeli kontratlarda doğalgazın megavatsaat fiyatı 53 avrodan kapanmıştı. Önceki gün 51 avro seviyesinden açılan fiyatlar, kapanışa göre yüzde 4,3 artışla 55,3 avrodan kapandı. Böylece kasım vadeli kontratlarda Avrupa’da gaz fiyatları, son bir haftada yüzde 44,7 artış gösterdi.

KÜRESEL SAVUNMA VE HAVACILIK ŞİRKETLERİ YÜKSELİŞTE

Rusya-Ukrayna savaşı ve son olarak İsrail-Filistin savaşı, savunma ve havacılık şirketlerine yaradı. Yapılan anlaşmalar, yeni projeler ve alınan siparişler savunma ve havacılık şirketlerinin hisseleri için destekleyici oldu. Yılın 9 ayında yatırımcısına İtalyan Leonardo yüzde 69,5, Fransız şirketler Airbus 14,4, Dassault Aviation 12,8, Thales 11,6, ABD merkezli Boeing 0,6, İngiliz BAE Systems 16,6, Almanya merkezli Rheinmetall AG 29,8, Güney Kore merkezli Hanwha Aerospace ise yüzde 42,1 kazandırdı.

ÖMER TEMÜR