Türkiye’de Cumhuriyet tarihinde ilk sayımın gerçekleştirildiği 1927 yılında 13 milyon 648 bin olan nüfus, Cumhuriyet’in 100. yılı 2023’te 85 milyon 372 bini aştı.
Buna göre, Türkiye Cumhuriyeti döneminde ilk sayımın yapıldığı 1927 yılında 13 milyon 648 bin 270 olan nüfus, Cumhuriyet’in 100’üncü yılının kutlandığı geçen yıl 85 milyon 372 bin 377 kişiye çıktı.
1927’de 63 il ve 328 ilçesi bulunan Türkiye’de, 2023’te 81 il ve 973 ilçeye ilişkin nüfus verileri derlenmiş oldu.
Nüfus yoğunluğu olarak tanımlanan “bir kilometrekareye düşen kişi sayısı” 1927 yılında 18 iken bu sayı 93 kişi yükselerek Cumhuriyet’in 100. yılında 111 oldu.
Türkiye’de nüfus sayımları 1935 ile 1990 yılları arasında düzenli olarak sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda uygulandı. Bu kapsamda düzenli nüfus sayımının başladığı 1935’te ülke nüfusu 16 milyon 158 bin 18 kişi olarak kaydedilirken il sayısı 57, ilçe sayısı 356 olarak kayıtlara geçti. Söz konusu yılda ülkenin nüfus yoğunluğu 21’e çıktı.
Demokrat Parti’nin iş başına geldiği 1950 yılında nüfus 20 milyon 947 bin 188 kişiye ulaştı. Bu tarihte 63 il ve 422 ilçesi bulunan Türkiye’nin nüfus yoğunluğu 27 olarak kayıtlara geçti.
Geçmiş sayımlarda olduğu gibi 2000 yılının nüfus sayımı da “bir gün sokağa çıkma yasağı” uygulanarak gerçekleştirildi. “Milenyum yılı” olarak kabul edilen söz konusu yılda ülke nüfusu 67 milyon 803 bin 927’ye ulaştı. O yıl, il sayısı 81, ilçe sayısı 850’ydi. Türkiye’nin nüfusu bu yüzyılda yaklaşık 18 milyon artmış oldu.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) ise “Nüfus Hizmetleri Kanunu” çerçevesinde kuruldu. Bu kapsamda öncelikle ülke genelindeki tüm adres bilgilerinin kaydedildiği “Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT)” oluşturuldu.
Daha sonra, Türkiye’de ikamet eden ülke vatandaşlarının adresleri, Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) veri tabanındaki kimlik numarası, yabancı uyruklu kişilerin adresleri ise pasaport numarası ile eşleştirildi.
Söz konusu sistemin hayata geçirildiği 2007 yılında ülke nüfusu 70 milyon 586 bin 256 kişi, nüfus yoğunluğu 92 olarak hesaplandı.
Cinsiyete göre nüfusa bakıldığında, erkek nüfusu 1927’de 6,6 milyon, 1935’te 7,9 milyon, 1950’de 10,6 milyon, 2000’de 34,3 milyon, 2007’de 35,4 milyon oldu. Kadın nüfus ise söz konusu yıllarda sırasıyla 7,1 milyon, 8,2 milyon, 10,4 milyon, 33,4 milyon, 35,2 milyon olarak kaydedildi.
Geçen yıl ise erkek nüfusun 42 milyon 734 bin 71, kadın nüfusun 42 milyon 638 bin 306 kişi olduğu görüldü.
Yıllık nüfus artış hızı 1935’te binde 21,1, 1950’de binde 21,7 olurken bu oran 2000 yılında binde 18,3’e geriledi. Söz konusu oran geçen yıl binde 1,1 olarak kaydedildi.
